I
Pè' finìri sùlu e
sànu
chìstu mê’ cùntu
trjhibolàtu
àll’ûrtimu dî’
ricòrdi e dî’ vindìgni
còyyu e vì dàssu
òri vìtrjhi pêtri
e puvaràta ’ì yhumàra
’rrestàti
spayìsati e ancòra sènza pòstu
’ntâ’
’nquatrjatùra dâ’ nòsrha vìta
e pùru ’ì chìya
passàta scunsideràta
’ùndi ’rrestàru
spìzzìnguli scunchiyudùti
’ì sentenzi
ricordi e passiòni
chì ’ncàrcunu
scaliyàndu mèyu ’ì mìa
’nc’í’ pôti
trjhovàri pòstu
pêmmu dùnanu
ancòra lùsrhu e vìta
ô’ mosàicu ’ì
Yoryìa
câ’ se tùttu sì
cèrca
tùttu sì trjhòva e
sì cùnta
cù’ tùttu chì pòti
trjhovàri pòstu
ripiyyàndu còsa
srhàna
’i ’nsegnamènti
scrapisrhàti
dâ’ Lìbera Austèra
Università dù’ Tòccu
chì ’mmosrhàrunu à
tùtti nùi
patùti dulùri
chyàntu fòrza e sfìda
’ì ’nû’ pòpulu e
’ì ’nâ’ yenìa
dù’ payìsi òra
sdarrupàtu ’ì Yoryìa
II
Tùtti quànti sìmu
nùi
criyatùri ’ì ’stû’
mùndu
nàti pasciùti
piccirìyi
chì ’nd’ì sentìmu
già gigànti
se pensâmu sèmpri
ô’ scùru
e caminàmu ch’â’
lantèrna
sbattìmu ’i mùssa
’nt’ôgni mùru
ma pè’ chìsta stòria
vèra
chì finìsci se nò’
sì cùnta
parràmu leggèru e
chyànu chyànu
mû’ ’nd’î’
capìsciunu ʼntêʼ curvùni
pùru cèrvi
‘zzìmbari’ e muntùni
ch’ô’ pensêru yê’
peregrìnu
guài nò’ ’nd’î’
fàci se nò’ sì fèrma
e pè’ tùttu chìyu
chì pènsi tù
chì sì cùnta e chì
sì dìci
’i ’stû’ pàssu ’n
sìn’â’ fìni
nò’ ’rrìva e mài
sì còyyi
câ’ ognùnu sèmpri
pàrra
cercàndu ’ì sô’
ragiùni
e chi sùlu pô’ sô’
’nterèssi
à minchyùni tì
stàvi à riguardàri
smiriyàndu ʼa
fàcci sôì giulìva
’ntô’ tô’ làgu e
’ntô’ sô’ spècchyu
Fàtti ʼa crùciʼ
mmantinènti
e pènsa pùru ògni
matìna
ch’ôgni stòria ’â
fàci pòi
nò’ cû’ à
chiyàcchiyeri ’â cunta
ma sulu cû’’ vìvi
â’ ’â’ pàti e ’â’ subìsci
e s’â’ pèrdi ’â
vìnci ’u stèssu
pùru se cû’ ’â’
cùnta ‘à scandèsciriʼ
nò’ s’â’ ricòrda o
n’â’ capìsci
Chìsta chì vì
cùntu òra
yê’ sùlu stòria ’ì
povèra gènti
chì fìci chìyu chì
fìci
pèmmu trjhapàssa
’a sô’ yornàta
pensàndu à Dìu
’nt’â’ sô’ mènti
mû’ càmpa ’a sô’
vìta amàra
sùla sùla e sènza
nênti
ch’â’ vìta vèra
yêʼ còsa dùra
Se ’stâ’ cuntàta à
vùi nò’ piyàci
votàti pàgina o vì
’nd’î’ yìti
câ’ pè’ mìa nò’
fàci nênti
e màncu pè’ Crìstu
ch’â’ sò’ crùci
câ’ nò’ brìsci
yòrnu pê’ Cristiyàni
sènza guèrra o
ch’â’ sô’ pàci
III
Tùtti quànti sìmu
nùi
criyatùri ’ì ’stû’
mùndu
nàti pasciùti
piccirìyi
chì ’nd’ì sentìmu
già gigànti
se pensâmu sèmpri
ô’ scùru
e caminàmu ch’â’
lantèrna
sbattìmu ’i mùssa
’nt’ôgni mùru
ma pè’ chìsta
stòria vèra
chì finìsci se nò’
sì cùnta
parràmu leggèru e
chyànu chyànu
mû’ ’nd’î’
capìsciunu ʼntêʼ curvùni
pùru cèrvi
‘zzìmbari’ e muntùni
ch’ô’ pensêru yê’
peregrìnu
guài nò’ ’nd’î’
fàci se nò’ sì fèrma
e pè’ tùttu chìyu
chì pènsi tù
chì sì cùnta e chì
sì dìci
’i ’stû’ pàssu ’n
sìn’â’ fìni
nò’ ’rrìva e mài
sì còyyi
câ’ ognùnu sèmpri
pàrra
cercàndu ’ì sô’
ragiùni
e chi sùlu pô’ sô’
’nterèssi
à minchyùni tì
stàvi à riguardàri
smiriyàndu ʼa
fàcci sôì giulìva
’ntô’ tô’ làgu e
’ntô’ sô’ spècchyu
Fàtti ʼa crùciʼ
mmantinènti
e pènsa pùru ògni
matìna
ch’ôgni stòria ’â
fàci pòi
nò’ cû’ à
chiyàcchiyeri ’â cunta
ma sulu cû’’ vìvi
â’ ’â’ pàti e ’â’ subìsci
e s’â’ pèrdi ’â
vìnci ’u stèssu
pùru se cû’ ’â’
cùnta ‘à scandèsciriʼ
nò’ s’â’ ricòrda o
n’â’ capìsci
Chìsta chì vì
cùntu òra
yê’ sùlu stòria ’ì
povèra gènti
chì fìci chìyu chì
fìci
pèmmu trjhapàssa
’a sô’ yornàta
pensàndu à Dìu ’nt’â’
sô’ mènti
mû’ càmpa ’a sô’
vìta amàra
sùla sùla e sènza
nênti
ch’â’ vìta vèra
yêʼ còsa dùra
Se ’stâ’ cuntàta à
vùi nò’ piyàci
votàti pàgina o vì
’nd’î’ yìti
câ’ pè’ mìa nò’
fàci nênti
e màncu pè’ Crìstu
ch’â’ sò’ crùci
câ’ nò’ brìsci
yòrnu pê’ Cristiyàni
sènza guèrra o
ch’â’ sô’ pàci
IV
Se cû’ pàssa pâ’
mê’ vìa
non sì vìdi ’a
yùta e ’a venùta
smiriyàndu ògni
còsa
sì trjhòva à
’mmènz’ê’ pêdi
yhuri zingari e
levantini
ch’û’ pònnu sènza
mènu
impacciàri pè’
l’ândata
o ’mbriyyàri pô’
sô’ ritòrnu
câ’ se ’i mònaci
vònnu pregàri
’u diàvulu pènsa à
’mbroyyàri
e à Dìu nò’ rèsta
ch’î’ giudicàri
pô’ drjhìttu e pô’
stortu
V
Se camìni sènza
srhàta
nò’ pôi mài yìri
tàntu luntànu
câ’ nô’ sî’ cèyu
ma marrànu
chì sì sdarrùpa
sènza puntùni
e finìsci sèmpri
’n tèrra
Cèrca mû’ sài
p’ûndi vài
e nò’ caminàri
àll’ôrbìsca
ch’ô’ scandèsciri
yê’ dâ guardàta
fàttu pè’ cû’ sì
sciàla svèrtu
e nò’ pè’ cû’
’nd’âvi ’a vìta ’rruvinàta
câ’ se pèrdi pòcu
pèrdi assài
e nò’ sùlu ’nâ’
sturnellàta
Se tù pènsi ch’âʼ
fài bèni
mûʼ tì cùrchi
chʼîʼ lupeyàti
ch’ê’ tô’ sùli
n’ê’ fànnu sparìri
quàndu tì pòrtanu
’ntê’ sô’ srhàti
nò’ scangiàri mài
cìssi cù’ cuniyyi
ch’îyi pùru mû’
fànnu ’n’ôvu
à nò’ ’ndavìri mài
tèmpu
sì ’mbìscanu cû’
gàyu dâ’ muntàgna
o cû’ mùtulu dâ’
marìna
yocàndu dâ’ matìna
’n sìn’â’ sìra
ch’î’ mèrri ’ntê’
sipàli
à ògni sàrtu ’ì
vèntu
VI
Se vài pè’ fùngi o
pè’ lìgna
còyyiti pùru ddû’
patàti
sùlu pè’ fàmi e
nò’ pè’ gùstu
câ’ tì libèranu ’a
mènti
d’ôgni làgna
trjhivuliyàta
e tì yìnchinu ’a
pànza
pô’ vacànti
trjhapassàtu
Se ricòrdi e nò’
t’îngànni
chì sentenzihyàva
’mpàri Giànni
â’ sìra ô’ ‘Toccu’
calàndu ’u sùli
ch’ôgni sòrdu yê’
cù’ ddû’ fàcci
chì nò’ sì pònnu
mài cangiàri
câ’ ddû’ sùnnu e
ddû’ rèstanu
ùna pô’ dùci e
ll’âtrjha p’âmàru
’u stèssu bèni yê’
sèmpri bèni
ma se nò’ patìsci
e tàntu
nùyu bèni ’mbàli
nênti
câ’ se fàttu à
scrapezzùni
’û fàri bèni yê’
’nû’ dilìttu
càla ’ntô’ côri ’n
sìn’ê vìsceri
tì pìyya tùttu
quàntu
tì ’mbròyyà tì
’rrovìna
e pòi tì dàssa
sènza pàtrjhi
Se chìstu ʼdìttu
nò’ tì piyàci
e nò’ sài màncu
òra
ch’â’ nìvi
prazzìya ’ntê’ muntàgni
còmu venìsti e
’ûndi vài
òyi o domàni à
spìsi tôi
dî’ piyyàti
’rrobbàti à fuyèndu
o dî’ passàti
’arrètu ô’ còzzu
guardàndu à càsu
Crìstu Dìu
chì morìu
’nchiyovàtu ’n crùci
’û’ pòti sarvàri
tìa ’ì tìa
chì à tùtti l’ûri
yòchi cû’ fôcu
e dìci pòi ch’â’
nò’ capìsci
Bàda ancòra ch’â’
nò’ ’nc’ê’ crùci
pô’ tô’ ’mpèrnu
spalancàtu
se sî’ tù
contorciùtu à storiyàri
trjhovàndu scùsi e
masrhavòti
pè’ chìyu chì fài
ma chì nò’ pôi fàri
Quàndu pòi tì
cùnti e dìci
ch’â’ ’stû’ mùndu
yê’ fàttu srhànu
se propriyu chìyi
chì vô’ liberàri
tì guàrdanu ’n
fàccia
e tì muzzicànnu ’i
màni
ch’â fìni e à
nênti pè’ dispèttu
sì tornànu à
’nchyaccàri
tì rispùndu e ô’
srhavèntu dìciu
nò’ pensàri ê’
fàtti ’ìll’âtrjhi
bàda sùlu ê’ càzzi
tôi
e pôi campàri
ch’â’ tô’ pàci
VII
Vidèndu quàntu
stòrtu
yê’ fàttu ’stû’
mùndu
tù pènsi e pòi mì
dìci
chi cazzunàta yê’
mài chìsta
câ’ se ’û’
drjhìttu còmu ’û’ vìdi
se n’ô’ pènsi tù
yê’ sèmpri stòrtu
chìsti chì nò’ sapisti
e sài
sû’ ’i mistèri dî’
curvatùri
chì fànnu giràri
tùtt’û’ mùndu
’nsêmi ô’ vèntu e
còm’ô’ vèntu
e chìstu yê’ pùru
’u mistèru mèu
ch’ômai nò’ ’mbìdu
chyù
màncu ’a spèra dù’
sùli à ’menziyòrnu
o sèntu nênti chì
mì fàci vôtari
o tornàri
’mmantinènti ’arrètu
màncu ’ì trjhòna
dâ’ tempèsta
chì sì cumpùndunu
ch’î’ campàni
pecchì passàndu
vìgili e sùla
tùtt’û’ tèmpu mêu
cù’ tìa
mì sbalasciài côri
òcchyi e mènti
VIII
Vìdi mû’ càmpi
còmu sài
sènza mài sconzari
gènti
camìna pâ’ tô’
srhàta à scifulùni
e nò’ badàri se yê’
drjhìtta o stòrta
câ’ sû’ sèmpri ’i
curvatùri
chì tì sbàndanu ma
nò’ dù’ tùttu
e quàndu vôi tì
fànnu riyhatàri
’u tèmpu mû’ tì
cardìyi ô’ sùli
à ’mmènz’â’ nìvi e
sènza fòcu
perdèndu ’u spìziu
pâ’ mòrti
ch’ô’ campàri yê’ sentenziyàri
nò’ sùlu pè’ tìa
ma pâ’ tô’ gènti
ch’ômmài ’a vìta
diventàu srhàna
còmu ’n cêlu ’i
nivolàti
chì nò’ sì stànnu
mài fèrmi
e t’âccòrgi sùlu
â’ fìni dâ’ yurnàta
câ’ nò’ ’nd’âvìsti
mài sustànza
pô’ tô’ côri e pâ’
tô’ mènti
chì fùru sèmpri
ballerìni
’ccussì pùru òra
chi sî’ sùlu
e pè’ tìa nò’
’nd’hâi nênti
ùna tì pìyyi à
’nâ’ vôta
e cèntu e ùna
’nd’î’ dàssi
câ’ tô’ mènti gìra
àll’ôrbisca
e ’u volìri pèyu
dî’ nivolàti
IX
Chìyu chì ’nâ’
vôta mi dìssiru
’ntâ’ rìcchyi à
lèggiu lèggiu
nòmmu tì fài srhàni
cumbincimènti
pê’ tùtt’îʼ vôyyi
sdirramàti
chʼôgni nòtti ti
pòrti à spassu
yeu vìnni mû’ t’û’
dìciu
’nâ’ sùla vôta
ch’â’ ’nc’î’ bàsta
vatìndi fuyèndu
luntànu ’ì mìa
e dàssimi stàri
ch’â’ mê’ pàci
Tù ’nd’hâi ’a
mènti sùpr’ê nivolàti
’a tèsta stòrta còmu
’nû’ puyìtrjhu
e ’i còrna tôi sû’
tùtti lònghi e pàri
câ’ se pòi n’ê’
vôi fàri vidìri
â’ gènti chì tì
’rrìdi à nò’ ’mbòliri
yê’mèyyu se mû’ tì
’ppàri
dû’ sùli dâ’ nìvi
e ’ìll’âqqua
’a tèsta ’a frùnti
e ’u cutrjhùzzu
tì shèyyi pè’
cappèyu
’nû’ ’mbrèlla o
nû’ payyàru
ch’ê’ còrna sû’
leggèri e maldìtti
e sì ’mbìscunu
sèmpri
à cû’ ’nc’î’ vêni
’mpàru
X
Nascìsti à càsu
pè’ vivìri
e càmpi sùlu pè’
nòmmu môri
ch’â’ vìta vèra
nò’ fàci mài pè’ tìa
e quàndu prèghi ’u
cêlu à scandèsciri
sî’ pàcciu o sènza
sènsu
nò’ sùlu pè’ Dìu
ma pùru pè mìa
pecchì ràyyi
ôʼsùli còm’ô’ scèccu
e smirìyi à òcchyi
chyùsi
à cû’ vôli ’û’ tì
pàrra
sènza pensàri câ’
cû’ tì sènti
pô’ scuncèrtu chì
’nc’î’ dàssi
tì guàrda e sì
’nd’îʼ vàci vìa
XI
Nùi chi campàmu
tùtti ’i yòrna
guardàndu ’u cêlu
sùpr’ê’ nivolàti
nò’ potìmu passàri
’u nòsrhu tèmpu
futtèndu ʼu
pròssimu e ʼu luntànu
parràndu
cùll’ângeli e cù’ Dìu
e yhastmàndu
àll’âqqua e ô’ vèntu
ch’ê’ palòri nò’
sû’ velènu e pêtrjhi
ma pònnu ’u stèssu
fàri chyàzzi
crèsiyi e càsi
o ’scuràri mènti e
côri
e ’mmazzàri tànta
gènti
XII
Se sî’ ’n tèrra
guàrdati ’i pêdi
nò’ ’i scalùni
pàrti sèmpri dû’
tô’ stàtu
ma nò’
t’âccuntèntari mài
câ’ cû’ yê’ ’n
tèrra
nò’ pôti mài
cadìri ’n tèrra
pùru se ch’â’
tèsta vòla ʼn cêlu
e ch’î’ pêdi stàvi
’n tèrra
pàrra ’ntô’ sònnu
sùlu cù’ Dìu
sènza badàri
àll’ômini ’n tèrra
ch’î’ sì
’nchyàccanu ch’î’ palòri
se dàssanu lìberi
’i pensêri ô’ vèntu
Cû’ stàvi
’mpercicàtu ô’ sôʼ puntùni
scìfula prèstu
’nt’ê’ timpùni
cadèndu à stòrtu
’ntê’ cafùni
’ûndi sì lìmita à
’spettàrì
à cû’ vôli sùlu
cumandàri
câ’ yà ’nc’ê’
sèmpri tàntu pòstu
pùru pê’ lèlleri e
pê’ minchyùni
chì nò’ sì vônnu
mài ’nsonnàri
ômini e fìmmini
ch’âʼ cupiyyùni
camìnanu tùtti pâʼ
sô’ vìa
smiriyàndu sùli
lùna e stìyi
e pô’ rèstu à
ʼccussì sìa
câ’ sùlu pè’ ìyi
patrjhetèrni
nò’ ʼncʼêʼ mài
pòstu pâʼ fantasìa
pecchì ’i sònni
sûʼ chyàcchi
pê’ sô’ pensêri
tùtti sfùsi
XIII
’I fìmmini à nênti
scalunàti
fôra e yìntrja
d’ôgni tàna
ʼllupeyàti
cumpundùti
sènz’ârtrjha àrti
e pàrti
nò’ vônnu mài à
tìa
se nô’ sî’
minchyùni
pecchì nò’ ’nc’î’
sèrvi
pè’ peccàti
fantyasiyàti
e pê’ vòyyi
sdirramàti
ma se tù sî’
sènz’âtrjhi scàli
e ’û’ stèssu vôi
’nchiyanàri ’u scaluni
dàssali stàri nò’
sû’ pè’ tìà
càngia scòpu e
fàtti ’a tô’ ragiùni
câ’ nò’ sû’ scàla
’ì paradìsu
ma sùlu scalùni ’ì
fôcu pô’ tô’ ’mpèrnu
ch’îyi tì
’spèttanu pè’ sô’ vòyyi
e mû’ sì cùranu
tùtt’î’ malànni
Cû’ yê’ stòrtu o
minchyùni
e cù’ nênti ’ì
pretendìri
se yê’pòi
sènz’âmùri e màncu affànni
s’û’
’ndottrjhìnanu spissiyàndu
câ’ nò’ ’nd’âvi
vòyyi ô’ sùli
ch’ô’ sô’ scòpu
yê’ ’u scalùni
cànta sôna e pùru
bàlla
ma ’rrèsta pecùra
e mài leùni
màncu pôti
pretendìri tàntu
pùru se pàrra
’nt’ôgni chyàzza
câ’ nò’ yê’ gàyu
ma muntùni
XIV
S’ôgni fìmmina chì
tì ’ncùtrjha
pràtica ’a logìca
svariyàta
dù’ fùrnu à ’ddû’
tèmpi
chì cucìna mà nò’
fùma
dàssala stàri nò’
yê’ pè’ tìa
stàndu cù’ ìya nò’
côci pàni mài
nò’ ’û’ chyàru e
nò’ ’û’ yermànu
Ìya camìna sèmpri
drjhìtta
câ’ pàri ’u mèyyu
gàyu canterìnu
’ccucchyàndusi cù’
cû’ mèyyu vôli
e tù ’rrèsti ch’â’
tô’ fàmi povarèyu
pregàndu ’u Dìu
dù’ cêlu
maldicèndu ê’
Sànti ’ìll’artàru
e masticàndu
làndrjhu amàru
pâ’ tô’ vìta
sèmpri ’n guèrra
e sènza mài pàci
XV
Ògni ànima
svariyàta
nò’ trjhòva mài ’a
srhàta giùsta
nò’ chìya làrga e
nò’ chiya srhìtta
câ’ mû sì sènti
trjhòppu fùrba
nò’ decìdi mài
quàli ’û’ sì pìyya
tàrda tàntu e ’î
sbàyya tùtti
’rrestàndu ch’â’
mènti ’ngaleràta
Se ’mbèci vôi fàri
ʼnûʼ ’ràndi camìnu
sceglìti mèta e
srhàta giùsti
e ’rrìdi garbàtu à
tùtti
ma nò fàri mài à
nùyu l’închìnu
ch’â’ tô’ mèta yê’
stìya ’n cêlu
se nò’ pàssa màncu
pê’ nivolàti
XVI
Pô’ tô’ frìddu
d’êstàti
nò’ yìri pè’ lìgna
’spètta ô’ sùli
ch’ôgni yòrnu tì
cardìya
pâ’ matìna ’a sìra
e ’a nòtti
ma se nò’ ’nd’hâi
nênti mû’ màngi
màncu ’u pàni
’ntozzulàtu
trjhòvati prèstu
’ncarchi còsa
mû’ tì mènti
sùtt’ê dènti
’û’ tì yhìnchi ’a
pànza
ch’ô’ pàni nò’ tì
chyòvi dû’ cêlu
e màncu ’a farìna
’ntâ’ stànza
ch’ô’ sùli nàsci
crìsci e pàssa
t’âccumpàgna ’ntê’
tô’ srhàti
ma nò’ dòrmi mài
cù’ tìa
XVII
Pê’ tô’ svariyàti
màli cumpundùti
’ì tèsta ’ì côri o
’ì nênti
se pròpriu nênti
’nd’hâi chî’ fàri
mû’ tì trjhòvi
ògni tàntu
càusi e ragiùni à
ripàru
nò’ yìri ’ntê’
prèviti povarèyi
ch’â’ litanìe
preyèri e divuziòni
tì cumpùndunu pùru
l’ôssa
nò’ cercàri spògu
’ntê’ mèdici
chì sentenziànnu
simpistùri à ’ndovinàri
nò’ ’nsurtàri
màncu màghi e magàri
câ’ tùtti quànti
giriyàndu
pàrranu à casàcciu
o à còmu vònnu
ma nò’ fànnu cù’
tìa ’u stèssu sònnu
Cumpìda ’mbèci
patùti e pensêri
à cû’ vìdi e tì
vôli ’u vèru bèni
ch’â’ ’stû’ pùntu ’û’
parràri e sentìri
sùnnu già ʼnâʼ
sarbìzza e mènza
ch’â’ scafariyàri
tùtt’û’ rèstu
sùlu giravòti
sènza sènzu
o prusenziòni à
reggipèttu stòrtu
bandiyàti ’n
chyàzza
o ’mbrusciuniyàti
ô’ vèntu
XVIII
Pènsa e riflètti
e non badàri à cû’
tì ciàngi
o à cû’ tì guàrda
e tì ’rrìdi
smiriyàndu ’i tôʼ
srhàti
siminàndu scamòyyi
vìdi chîʼ ʼndʼhâʼ
fàri
sènza mûʼ ʼspètti
âʼ matìna
câ’ fàci chyù
sciàrpi
’nû’ capìyu ’ì
fìmmina stòrta
ch’â’ ’nû’
’yyòmmaru ’ì làna
e bròdìya chyù
ʼnʼôssu sbucàtu
o ’nʼâla ’ì gayìna
ch’â’ ’nû’ màzzu
’ì yhùri
mûʼ ’nd’î’ càmpa
cû’ yê’ mòrtu ’ì
fami
XIX
Càlu e ’nchiyànu
pê’ tô’ scàli
còmu à chìyu chì
vàci ’rraghàndu
còm’ô’ Vìscuvu pô’
pontificàli
còm’ô’ làtrjhu à
smenziyatu
chʼîʼ vinèyi e
chʼîʼ pòrti
câ’ volìa pùru pè’
mìa
’û’ trjhòvu ’nâ’
vôta sùla
’nû’ pòcu ’ì suli
e tànta pàci
ma cù’ tìa sùpra
àll’ârtáru
còyyu guèrri ed
èrbi amàri
ch’ô’ côri tôi à
rosmarìnu
trjhapàssa bìli e
scumpòrtu
yocàndu cù’ mìa
sventuràtu
còmu ’a gàtta cù’
sùrici
à ’mmènz’â’ srhàta
e ô’ pràtu
prìma m’û’ pìyya
e mû’ s’û’ màngia
sànu sànu
câ’ ’stû’ mùndu à
nênti yùtu
nò’ yê’ mài pê’
guyyùti
ma dî’ ’mburdùti e
pê’ brigànti
e ʼìll’âtrjhu ’û’
sànnu ’i Sànti
e Dìu ch’û’ fìci e
ch’û’ guvèrna
XX
Parràti tùtti à
ùnu à ùnu
dicìti ch’î’
volìti e ch’î’ pensàti
e se prìma ognùnu
’ì vûi
à nò’ pensàri
sparàva
’i sô’ cazzàti ô’
vèntu
mû’ s’îlludìa
ch’âncòra campàva
futtèndu scècchi vècchyi
e pastùri
’llattariyàti
pê’ malanòvi e ’i
yetattùri
à ’mmucciùni
siminàti
’nt’ôgni spìcu ’ì
chyàzza
o àll’ânguli dî’
mùra
 fìni dî’ ventùri
chì vì cuntài
e chì srhambàru
tànta gènti
dicìti pùru ’â
vòsrha
ma à tèsta chìna
e cannaròzzu
vacànti
câ’ dòpu chi sèntu
à tùtti vûi
pàrru yèu e yê’
sigìllu
XXI
Dòpu chi mì
dassàsti
’llattàriyatu e
sùlu
’û’ gràttu tùtt’î’
còndrjhi mêi
nò’ stàri chyù mû
t’â’ pènsi
scaliyàndu ’ntô’
fùndu dù’ panàru
scamòyyi e
sturnèlli
Piyyittìlla ’nâ’
bôna vôta
’stâ’ decisiòni
cercàndu ayùtu
pùru ê’ palùmbi ’n
cêlu
o ê’ spèlindrjhi
dâ’ yhumàra
ch’ô’ tô’ e ’u mê’
tèmpu vòla
’i zìnzuli cadunu
e sì sciùcanu
’i campàni
sônanu’n prìma matìna
câ’ ’rrìva ’a
novèna ’ì Natàli
cùʼ ciaramèyi e
tamburìni
XXII
Chìyu chì nò’
pènsi ’ì yòrnu
se dòrmi t’û’
’nsònni â’ nòtti
ch’â’ pùru ’i
sònni chyù scunchiyudùti
pè’ tìa sû’ sèmpri
’n’âvvertimèntu
o sìgni chʼîʼ
decìfranu ’i magàri
pecchì ʼi tô’
pensêri peniyati
sû’ desidèri
’nnegàti
o propòsiti
’rrustuti
e mài fantasìe
stòrte
sdarrupàte o yettàte
ô’ vèntu
ch’â’ fantasìa nòʼ
yê’ paccìa
o litanìa cantàta
’n prucessiòni
ma sìgnu vàgu ’ì
sperànza
àqqua chì nò’ làva
e sùli chì nò’
sciùca
pensêri ’mbàsce e
divuziòni
XXIII
Pènsa prìma e
parrà dòpu
ch’ô’ parràri yê’
còsa srhàna
câ’ se dìci còsi
nò’ pensàti
môvi ’a vùcca pùru
chyànu
ma fài sùlu vèntu
no’ tì capàciti
mài ’ì nênti
e còyyi pè’ tìa
tànti guài
câ’ smovèndu còsi
à gùstu tôi
fài srhagualàsci
pè’ tùtti ll’âtrjhi
Se pòi tì guàrdi
’ntòrnu e pènsi
ch’ôgni còsa yê’
tùtta pè’ tìa
trjhòvi srhànu câ’
nò’ sài nênti
ma ʼu mùndu gìra
’u stèssu
cù’ tìa o sènza ’ì
tìa
nò’ t’âccòrgi ’ì
cû’ pàssa
e nò’ capìsci
màncu ’u Lìri
pecchì s’ô’ guàrdi
tì pàri srhànu
còmu ’n’ârcu
ʼrràndi sì
ma sènza frècci
e nò tì capàciti
pensàndu sèmpri
màncu ’ì Dìu
’nnomàtu Patrjhetèrnu
tù n’ô’ vìdi
svoriyàri ’n cêlu
e màncu caminàri
’n tèrra
câ’ yê’ pùru sènza
tèsta pêdi e màni
’U Lìri yê’ ’û’ stèssu
’ssài bèlla
ch’â’ pìyya ’u
mèyyu dû’ sùli ’n cêlu
e ìlll’âqqua
chyàra e frìsca
chì sì ritrjhòva
’n tèrra
tì pàri ’n’ârcu ma
yê’ ’n’âbbràcciu
’ì ’nû’ Dìu
fantasiyàtu pâ’ sô’ tèrra
’ccussì â’ fìni
pè’ tìa ’nc’ê’ perdùnu
pùru chì càmpi à
stòrtu e nànu
ma chì tì pàssi
pè’ gigànti
XXIV
Yèu pàssu e spàssu
dâ’ tô’ vècchiya
srhàta
ma pàri ch’â’ tù
ricàmi lenzòla
ʼntôʼ pizzòlu dâʼ
tô’ càsa
e nò’ t’âccòrgi
mài ’ì mìa
Quandu còmu pàssu
tì vìdu
sì spàntica ’u mê’
côri
e ’a mènti
svoriyàta sì pàssa
mùndi srhàni pè’
tìa e pè’ mìa
ma tù pènsi àd
àrtjhu
e tì ’nd’î’ fùtti
sèmpri ’ì mìa
ch’â’ ’mbèci
ciàngiu ô’ scùru
piguliyàndu còmu
’nû’ golèu
e mì làgnu pùru
cù’ Dìu Signùri
câ’ ’ntâ’ ’stû’
mùndu malandàtu
nò’ ’nc’è chyù
rispèttu
se pùru lʼâmùri
mêu
tì pàssa pè’
paràta
ch’ômmài à tìa
piyàci sùlu
cû’ tì cànta
l’ûrtima serenàta
ch’â’ l’âmùri mêu
t’û’ scangiàsti
cù’ ddû’ cipùyi
àll’ûrtimu mercàtu
e ’u rispèttu tôʼ
pè’ mìa
yê’ farìna frisca
’ì mulinàru
chì vòla ’n pòcu e
pòi càdi ’n tèrra
e nò’ fàci mài
chyù
pàsta e pàni ma
falàcchi
XXV
Finìsti arzìra
ch’âʼ lùci dî’ stìyi
e ’ncuminciàsti
già ’stâ’ matìna
mû’ cùnti stòriyi
srhàni ’ì tìa cù’ mìa
Vài dicèndu à cû’
t’încùtrjha
ch’â’ m’âspètti ma
nò’ t’âvvicìni
e yèu vìnni ’ccà
fôra mû’ tì dìciu
ch’â’ pùru yèu à
tìa m’âvvicìnu
ma sènza chyù mû’
vègnu
ch’ôgni tèmpu
’nd’âvi ’n dòti
giòia vàna e
passeggèra
ma dulùri fòrti e
permanènti
Ballàru l’ârburi
chʼî serpènti
sì spaccàru pùru
’i mùra
d’ôgni crèsia e
d’ôgni càsa
sì ’rruppìru
càmpani e campanàri
pè’ l’ùrtimu flagèllu
terremòtu
’a gènti fuyìva
srhàti srhàti
e pê’ mattunàti e
pô’ spavèntu
morìru tànti e
tànti disgraziyàti
ch’ê’ balàti dî’
crèsiyi sdarrupàti
nò’ sì potìanu
chyù chyudìri
S’ôra nò’ ’mbôi
mû’ tì stài cù’ mìa
m’împòrta ma nò’
mì dôli
câ’ se scatìni
ògni tô’ magherìa
chyòvi àqqua e
fòcu dù’ cêlu
sènza màncu
nivolàti
sì scunquàssa ’a
tèrra pê’ terremòti
e tù sî’ chyù
furba ’i ’nâ’ gùrpi
’ffamicàta ’ntê’
castagnàri
’U màlu vòliri tôi
se nò’ tì pàssa
vàli chyù ʼì cèntu
diyàvuli e magàri
ma rammèntati pùru
ch’ôgni tèmpu
pàssa prèstu o nò’
dùra assài
tutt’î’ yhùri
bèlli sbòccianu
ma se nò’ fànnu
frùtti
à nênti sì
sbampìnanu
e càdunu ’n tèrra
à ’mmènz’â’ srhàta
e â’ gènti
XXVI
Ògni vôta chì nò’
’mbôi vidìri
quàntu yê’ srhànu
chìstu mùndu
cûʼ ddû’ màni stùppati
l’ôcchyi
camìna ô’ scùru
p’ôgni vìa
ma nò’ tì yettàri
’ntô’ cafùni
se trjhòvi pòi
pùru à ’ncarcùnu
chì sì stùppa
rìcchyyi e mùssu
nòmmu tì trjhòva
tàntu srhàna
’û’ pôti stàri
sùlu cù’ tìa
sènza màncu nùya
vòyya
ʼnc’è’ da fàri
ʼnâʼ gràn fèsta
cù’ ʼmbampàrri e
tampurìni
Gòditi ’u mumèntu
quàndu pàssa
pùru se ʼu tôʼ
cêlu yêʼ sènza sùli
e nò’ pensàri
ch’â’ fài tàntu dànnu
cù’ tô’ parràri
sèmpri à ùrzu
e ’û’ ’rridìri
fôra l’ânnu
se pòi à nênti
crìdi o ricòrdi pòcu
s’ô’ scèccu vòla
sùpr’ê’ nivolàti
e l’âcula stàci ’n
tèrra ch’î’ gayìni
pènsa pùru à cû’
pè’ tìa
càtti ’ntê’
pêtrjhi dâ’ tô’ càsa
e sì ’rruppìu
mùssa e dinòcchya
Se tùttu chìstu
nò’ ti cunsùla
tì fàci passàri
tùtta ’a fantasìa
càmpi ô’ spìssu sùla
ch’î’ tô’ lùni
smiriyàndu pàccia
à tìa e à mìa
chʼôgni sòrti vàci
avànti
còyyi lùmi ma nôʼ
sì riprodùci
XXVII
Oh ròsa rùssa
sbampinàta tàntu
chi fantasìyi ’ì
nòtti
e ’bbrìsci dâ’
sipàla ògni matìna
càngi cchyù culùri
tù
câ’ ’ntô’ cêlu sôi
tùtta l’ârba
prìm’âncòra m’â’
’mbèsti ’u sùli
e vêni ʼû’ mì
trjhòvi
dòpu tùttʼî’ mê’
nòtti vàni
passàti
àll’ôrbìsca
à cercàri pàci e
guèrra sènza sòlu
e chi ancòra mì
sciàncanu
côri e mènti sènza
nìvi e vèntu
Mì ’bbrùsci
ll’ôcchyi
e mì ’ssìcchi
’ll’ôssa
còmu fùssi sùli
ʼì ʼstàti à
mènziyòrnu
e se mì ’ccattìyi
àll’ârba
pùru ch’ê’ pàmpini
tôi
coyyùti à
’nginocchyùni
paccìyanu
ʼccucchyàti
ch’îʼ làpi e chî’
farfàlli
pè’ ttìa mì sciùcu
l’ànima
passàndu yòrnu e
nòtti
sùttʼâʼ finèshra
dûʼ tô’ barcùni
pregàndu Dìu ʼntôʼ
mêʼ côri
ʼû tì vìdu bèlla e
sbampinàta
sènza mài tù ûʼ
vìdi à ʼmmìa
Mì guàrdu ’nt’ô’
spècchyu
matìna mènziyòrnu
e sìra
e nò’ mì vìdu
tàntu brùttu
sùlu câ’ yèu
’mpazzìsciu
p’ê’ mê’ còrna
sdarrupàti
e ’dduluràti tàntu
ògni vôta chi tì
vìdu srhàti srhàti
’ccumpagnàta ʼn
sìnʼâʼ lùna
’î’ muntùni llupeyàti
e smovùti
o spingiùta ’n
sìn’ô’ ’mpèrnu
’î’ diyàvuli
’llardiyàti tàntu
XXVIII
Se chìsti srhàni
stòriyi
vôi cuntàri ê’
stòrti
chì ’ntòrnu à tìa
girìyanu à rotèya
o chì tì guàrdanu
à palèya
’mbùccandusi à cannaròzzu
vacànti
’i masrhavôti tôi’
e ’i tô’ ’mbròyyi
o mû’ fài ’u
màsrhu ’ì sìta
ch’î’ scihyunèlli
e ch’î’ cumpàri
nò’ capiscìsti
nênti o pòcu e nênti
câ’ chìsti sû’
stòriyi e nò’ yochìtti
chì simìni à
piacimèntu
o chì spìngi e
cònsi à sbarramèntu
pê’ cû’ tì vôli
sbirriyàri
dàssa stàri tùttu
nò’ yê’ pè’ tìa
nò’ sû’ stòriyi
pâ’ tô’ portàta
câ’ yê’ ’a gènti
chì fàci ’a stòria
e mài ’û’
storiyàri chì fàcì ’a gènti
Se màncu chìstu
vôi capiscìri
nò’ perdìri tèmpu
chyù cù’ mìa
câ’ rèsti ’u
stèssu ’nû’ pòveru cazzùni
o ’nû’ ’zzùncu sìccu
’ì lìgnu
còmu mèyyu piyàci
à tìa
paràtu à brìyyu ’n
tèrra
à scanzàri ’i tô’
guài
sènza màncu mû’
t’âccòrgi
’ì quàntu sî’
srhòlicu e minchyùni
Òra vatìndi pô’ tô
ʼmàri
e pàrra sulu ch’î’
pìsci tôi
câ’ se tì sèntunu
tùtti ll’âtrjhi
vànnu tòstu à
misuràri
quàntu yê’ fùndu
’u sô’ màri
o se à tìa piyàci
mèyyu
spàssati ʼu tèmpu
â’ muntàgna
’ûndi pè’ tìa
’nd’âvi pùru
yèrba vìrdi e
fòyyi sìcchi
chì ’mmucciànu à
scandèsciri
fùngi frìschi e
promentìni
chî’ à nènti se
tî’ màngi
tì pònnu ’mbelenàri
Ommài ’stî’
stòriyi nò’ sû’ pè’ tìa
nò’ sùnnu chìsti
’i cùnti
chì à stòrtu tì
pôi vantàri
câ’ sùnnu sentènzi
e patùti
pêʼ lùsrhi passàti
dâ’ nòsrha gènti
chì campàu tùtt’i
sô’ yòrna
sperimentàndu e
’ngusciyàndu
Se màncu chìstu
tʼûʼ capìsci
nò’ perdìri ’u tô’
tèmpu chyù cù’ mìa
rèsti ’u stèssu
’nû’ pòveru cazzùni
’nû’ ’zzùncu ’ì
lìgnu ’ì cèrza o ’ì livàra
o còmʼâtrjhu mèyyu
piyàci à tìa
paràtu ’n tèrra à
brìyyu pê’ cotrjhàri
o pêʼ fìmmini
levantìni
chìʼ à nênti tʼîʼ
trjhòvi ôʼ yhàncu
à trjhàsiri o à
nescìri
’ccussì nò’
t’âccòrgi e quàndu mài
’ì quàntu sî’
srhòlicu e minchyùni
XXIX
Cchyù vôti mì
spingìa
cù’ ’nû’ pêdi fìnu
àll’âtrjhu mùndu
sùlu ʼû’ mì rèndu
cùntu
’ì chî’ sì dìci o
chî’ sì fàcì
’rrètu ’âʼ votàna
dâ’ marìna
’rrivài ’ccussì
mû’ tòccu ’i spinticùni
dî’ spìni ’î’
’mbèrnu dî’ sipàli
pèmmu mì ’rripìyyu
dâ’ mê’ sòrti
’mpegnàndu à lòngu
côri e mènti
anìta ô ’còyu
stortu ch’î’ ’nd’âvìa
’û’ mì scròllu
prìma o dòpu
’a mê’ vìta
srhudùta dâ’ mê’ mòrti
Spidài tùtt’î’
diyavuli dû’ ’mpèrnu
e pùru ’i cchyú
fòrti sànti ’ì màru Giò
mû’ vêninu cù’
mmìa sbenturàtu
ô’ pàssu dâ’
Cerasàra ’ì Spremùnti
yà ’ûndi sì’
slàrga ’a vìsta ’n sìn’ô’ màri
mû’ ’nc’î’ dàssu
pòcu spàziu
à cû’ venèndu
cantàndu càla
Mirài à dèsrha
guardàndu à sinìsrha
ch’ô’ fucìli mêu
yèra ’u ddû’ bòtti
ma l’âculi s’â’
volàvanu giriyàndu pàru
cercàndu
’ncarchòsa p’ê’ sô’ nòtti
Mì ’nnamurài à
vìsta dù’cêlu chyàru
e dî’ ddû’ Màri
ch’î’ yocàvanu à camurrìa
parìa chʼâ’ sì
toccàvanu pàru pàru
òcchyi màni e
puntalòra siminàti ô’ vèntu
ma ’nt’ôgni guèrra
yèranu luntàni tàntu
còmu à ttìa e mmìa
ch’î’ côri sdarrupàti
chì facìamu
srhagualàsciu ʼntʼôgni vìa
XXX
Seguèndu ’a tô’
vùci
chì mì chyamàva à
’mmènz’ô’ vèntu
prèstu mì sperdìa
'ì tìa e mìa
dî’ làgni dî’
peccàti e dî’ sparàti
passàti pè’ cunturbànti
e bbôni
ma ch’î' mì
sciucàvanu àll’istanti
’a vùcca ’mpastàta
’a mènti e ’u côri
Pèmmu cèrcu à ttìa
yìa avànti
caminàndu sùlu e
spèrtu ’ì nòtti
pèʼ srhàti e pèʼ
viòli sènza pònti
’Nâ’ matìna
àll’Ârba prèstu
mì ’mbattìa cù’
ttìa e cù’ mê’ côri
Yèri sùlu massàra
’ì pècuri e muntùni
ma ti passavi pè’
regìna
pùru se frischyàvi
ê’ quattrhu venti
mû’ tì ricòyyi
càni zzìmbari e pècuruni
e yèu
'mpressiunàtu tàntu dâ’ tô’ vìsta
mì fìci portàri ’n
sìn’â’ Pêtrjha Càppa
yà ùndi ’u vèntu
svôta e ’u sùli smìsta
l’ûmbra dî’ cêyi
mòrti e dî’ fìmmini svôtàti
ch’â pùru ’a mè’
vìsta cumplicata
’ncumìncia mû’ sì
slàrga p’â’ marìna
Yà pêtrjha ’rràndi
sperdùta ’ntê’ muntàgni
sì ’mprigionàu
Màrcu sordàtu pàcciu
chì sì ’rricoyyìu
òra câ’ fù condannàtu
mû’ mìna mascàti e
timpulùni
nò’ à Crìstu
nòsrhu Signùri
ma ô’ vêntu ’ntâ’
’ngòna e mùra mùra
’ccussì yèu nò’ mì
perdìa mài
cùʼ ttìa chì
frischyàvi tàntu
à cû’ cchyù nò’
’mbolìa mû’ tì sènti
’nsurdùtu dî’
schyàffi ’ì Màrcu
e piyyàtu dî’
lìgna e dîʼ castàgni
Yoryìa ʼmbèci pèʼ
ssèmpri
sì liberàu
yettàndu ʼi pònti lònghi
à dòpu dî’ sôʼ
tèrri pôʼ sôʼ màri
scalàndu cùʼ Ddìu
à ʼmmenzʼôʼ cêlu
nòmmu ʼncîʼ dùna à
nênti nùyu cùntu
êʼ nivolàti êʼ
stiyi êʼ sôʼ muntàgni